تاریخ روایی(روایت تاریخ)
چکیده:
از میان پیامدهای ناگوار کودتای 1908م در به توپ بستن مجلس شورای ملی ایران توسط قوای قزاق، ظهور قشر
جدیدی از وکلای متواری مجلس ، برخی آزادیخواهان و فعّالان سیاسی بنام تبعیدیان و مهاجران سیاسی ایران ،
اتّفاقی بود که در سایۀ اقدامات و فعّالیت های سیاسی شان در خارج از ایران، برای اوّلین بار خروج از حالت
انفعالی و قرار گرفتن در شرایط مبارزه در قبال اقدامات استعماری انگلستان در کسب حق تعیین سرنوشت در
حیات سیاسی ایران بدست آمد . بدون شک بختیاری و کامیابی تبعیدیان و مهاجران سیاسی ایران در همکاری با
مخالفین انگلیسی دیپلماسی سر ادوارد گری – وزیر امور خارجه – در داخل انگلستان بنا به فراهم کردن زمینه
های همکاری توسط گروه اخیر بهمراه تکاپو و سرسختی شان در بهره از فرصت ها و منافع مورد نظرشان بود. در
حالیکه از یک سو تبعیدیان در خارج از ایران در دو جبهۀ مبارزه با استبداد صغیر و استعمار انگلستان و البته روسیه
می جنگیدند و در دیگر سو عامل اصلی در برانگیختگی مخالفان انگلیسی، تأمین منافع ملی انگلستان بود که در
تقابل با روسیه، دیپلماسی جدید دولت لیبرال بنرمن را به اندازۀ کافی کارآمد نمی‌دانستند و بدینوسیله خواستار
تغییر آن بودند.
کلمات کلیدی:
ادوارد گری، تبعیدیان سیاسی ایران، قرارداد 1907، کودتای 1908
pendarmh@gmail.com استادیار ، گروه تاریخ – دانشگاه پیام نور – تهران – ایران *