ورود اسلام به ایران ساختار سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و مذهبی جامعه را دچار تغییرات اساسی
نمود. وضعیت ایران در این دوران متأثر از دو فرهنگ و نظام اجتماعی کاملاً متفاوت بود. دو قرن طول کشید تافرهنگ
و تمدن ایرانی _ اسلامی شکل گرفت.محققان از قرون اولیه اسلامی با عنوان دوران انتقال یا گذر از تمدن باستانی
به تمدن اسلامی یاد میکنند. ایران در این دوران به تدریج روند اسلامی شدن را طی کرد. با این حال بسیاری از
مردم از کیش باستانی خویش دست نکشیدند و به عنوان یک گروه اقلیت در جامعه با تحولات جدید دچارچالشهای
شدند. شواهد حاکی از حضور زرتشتیان در شهرها و روستاها و فعالیت مذهبی و اداری و دیوانی آنان و فعالیت
آتشکدهها در نقاط مختلف ایران دارد. آنان حضور فعالی در جامعه داشتند. اما با چالشهای روبهرو بودند.
این پژوهش به دنبال پاسخ به این سؤال است که زرتشتیان به عنوان یک اقلیت با چه چالشهای در جامعه
اسلامی برخوردار بودند؟ این چالشها چه پیامدی برای آنان داشت؟ تأثیر این چالشها بر روند زندگی آنان را چگونه
میتوان ارزیابی کرد؟ مطالعات نشان میدهد که این چالشها جنبه مذهبی، اجتماعی و اقتصادی داشت. آنان
خود را به عنوان اهل کتاب به مسلمانان معرفی کردند. در ابتدا بین مسلمانان و زرتشتیان تعامل فرهنگی وجود
داشت. اما با گذشت زمان به تدریج از نقش آنان کاسته شد و در انزوا قرار گرفتند.
واژهای کلیدی:
زرتشتیان، چالشهای دینی، چالشهای اجتماعی، چالشهای اقتصادی، جزیه.
دانشآموخته کارشناسی ارشد تاریخ دانشگاه تهران *