چکیده:
شرایط آشفته و فاجعه بار ایران در دوران پس از مشروطه تا روی کار آمدن رضا شاه، همواره اقشارروشنفکر و اروپا
رفتهی ایرانی را به این فکر وا می داشت که: چگونه می شود فاصله جامعه ی ایران و اروپا را کم کرد؟ تجربه ی
این گروه های روشنفکر از حوادث مشروطه برای آنها ایجاد سرخوردگی کرده بود. در حالی که روس ها در دوران
قاجاریه و مخصوصاً در حوادث مشروطه از نفوذ در گروه های روشنفکر نسبت به رقیب خود عقب مانده بودند، با
انقلاب کمونیستی شوروی زمینههایی فراهم شد تا شوروی ها بتوانند از اقشار روشنفکر ایران یارگیری کنند. گروه
معروف 53 نفر وحزب توده و گروه های مارکسیستی تاریخ معاصر ایران نشان می دهد شوروی ها در ایجاد انجمن
و گروه های سیاسی دخالت مستقیم داشته اند.
پژوهش حاضر با هدف تبیین عوامل و زمینه های تشکیل گروه 53 نفر به رهبری دکتر تقی ارانی است. نتایج
تحقیق که از راه مطالعهی کتابخانه ای به دست آمده است نشان می دهد با روی کار آمدن رضا شاه فرصتی
فراهم آمد تا دانشجویانی از طبقات متوسط به اروپا راه یافته و در آن جا با اندیشه های مارکسیسم آشنا شده و
ضمن دنبال کردن حوادث سیاسی و اجتماعی شوروی به عنوان طرفداران اندیشه چپ وارد ایران شده و اقدام به
تشکیل گروه های سیاسی نمودند.
واژگان کلیدی:
گروه 53 نفر، رضا شاه، روشنفکری در ایران، کمونیسم، مارکسیسم، شوروی.
* – دانشجوی کارشناسی ارشد تاریخ ایران اسلامی، گروه تاریخ، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاداسلامی نجف آباد، ایران goudarziparvaneh@gmail.com