طرح ساخت کاخ چهلستون در زمان شاه عباس اول (989-1038 ه.ق/1581-1626 م) مورد توجه قرار گرفت و در
زمان شاه عباس دوم (1052-1077 ه.ق/1642-1666 م) مانند سایر ابنیهی تاریخی نظیر عمارتهای: آیینه خانه،
هفت دست، نمکدان و… ساخته شد. عمارت چهلستون که دولتخانهی جدید حکومت صفویه به حساب میآمد به
عنوان زیباترین کاخ آن دوران معرفی گردید. در ادوار بعدی، دیگر شاهان صفوی این عمارت را مورد توجه قرار دادند.
در زمان شاه سلطان حسین (1105-1135 ه.ق/1694-1722 م) بعد از آتشی که در آن افتاد و باعث تخریب کاخ
گردید؛ شاه دستور به ساخت مجدد آن داد. همزمان با حمله افغانها محمود بر آن تخت نشست و اشرف افغان آن
را تخریب کرد تا چهلستون جدیدی احداث کند. شکست افغانان و روی کارآمدن افشاریه و انتقال پایتخت به مشهد
و سپس ورود به دوران فترت باعث تغییر و تحولاتی در این بنا گردید. انتقال پایتخت توسط آقامحمدخان قاجار نیز
باعث بی توجهی به این عمارت نگردید. پرداختن به این روند تا اداره شدن در زمان پهلوی اول و باغ موزه شدن در
دوران پادشاهی محمدرضا موضوعی است که به آن پرداخته میشود.
واژگان کلیدی :
صفویه، شاه عباس دوم، کاخ چهلستون، قاجار، موزه سپاهان.
دانشجوی دکتری تاریخ تطبیقی دانشگاه دکوزایلول ازمیر، ترکیه *