صفحه اصلی / صفحه اصلی / چکیده مقاله ها / 4-بررسی خطوط خوش‌نویسی كتيبه‌های سنگ مزارهای شهدای جنگ چالدران در شهیدگاه اردبیل/ صابر صفایی*

4-بررسی خطوط خوش‌نویسی كتيبه‌های سنگ مزارهای شهدای جنگ چالدران در شهیدگاه اردبیل/ صابر صفایی*

چکیده:

سنگ مزارهای هردوره‌ی تاریخی، متناسب با فرهنگ و هنر آن دوره ساخته شده و اطلاعات تاریخی، سیاسی،

مذهبی و اعتقادات مردمی را به آینده منتقل می‌کنند. یکی از هنرهای کاربردی و قدیمی در ایران حکاکی سنگ

مزار است که ارتباط بسیار نزدیک و گسترده‌ای با هنر خوشنویسی ایرانی دارد، بنابراین سوالی مطرح می‌شود که

چرا در همه‌ی سنگ مزارها، از خوشنویسی استفاده شده و دلیل هنرنمایی خوشنویسان دوره‌های مختلف، برای

ایجاد زیبایی و تنوع اقلام در سنگ مزار چه بوده  است؟ در پژوهش‌های پیشین، نسبت به کاربرد، زیبایی‌شناسی

و تنوع اقلام خوشنویسی در کتیبه‌نگاری سنگ مزار کمتر پرداخته شده و عموما سعی در خواندن متن کتیبه‌ها و یا

شکل سنگ مزار داشته‌اند. با توجه به تحلیل و بررسی انجام شده در سنگ مزارهای شهیدگاه از اقلام مختلف و

متنوع خوشنویسی ایرانی – اسلامی چون: کوفی بنایی، نسخ، نستعلیق، رقاع و توقیع، ثلث، کوفی تزیینی و ثلث

ریحانی به نحواحسن و هنرمندانه استفاده شده است. هنرمندان باذوق، برای خلق یک اثر فاخر و توجه به زیبایی

بیشتر سنگ مزار‌ها و همچنین به تناسب درجه‌ی اهمیت و اعتبار حکومتی یا مذهبی متوفّی، از چند قلم برای

نگارش و حکاکی بهره جسته‌اند.گاهی نیز سوای ضلع اصلی، چهارضلع جانبی سنگ مزارها را با خطوط و نقوش

تزیینی آراسته‌اند. با تحقیق میدانی انجام شده بر روی سنگ مزارهای موجود، این نکته نیز قابل توجه است که

کاربرد و استفاده از «خط ثلث» در دوره‌ی صفوی تا قاجار نسبت به خطوط دیگر بیشتر بوده و تقریبا در اکثر سنگ

مزارهای شهدای جنگ چالدران و سنگ مزارهای الحاقی، از خط ثلث بهره گرفته شده است. در نگارش کتیبه‌های

سنگ مزارهای شهیدگاه، بعد از ذکر نام و القاب متوفی، استفاده از متون مذهبی، آیات، احادیث و همین‌طور ذکر

نام پیامبر(ص)، مولا علی(ع) و لفظ جلاله‌ی«الله» مرسوم بوده که البته نام علی(ع) بیشتر از پیامبر(ص) با خط

کوفی بنایی نگارش شده‌ است.

واژه‌های کلیدی:

شهیدگاه، بقعه‌ی شیخ صفی‌الدین، سنگ مزار، اقلام خوشنویسی، حکاکی.

 

 

دانشجوی کارشناسی ارشد نسخه‌شناسی و مرمت نسخه‌های خطی و نسخه‌ آرایی، بنیاد ایران‌شناسی *

این مطالب را نیز ببینید!

7-نقد و بررسی تطبیقی کارکرد نمادین مار و عقرب/ اختر پاریاد

  چکیده نمادگرایی برای بیان مفاهیم در طی زمان‌ها و قرون شکل گرفته و در …

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *