تاریخ روایی(روایت تاریخ)
چکیده:
در دورۀ قاجاریه، گروههای مهم جامعه محدود به رهبران قبایل، زمینداران و دیوانسالاران نمی‌شددو طبقۀ مهم
دیگر نیز وجود داشتند: یکی طبقۀ مذهبی و دومی طبقۀ تجار که وجوهات نقدی آنها را فراهم می‌کردند.
نهادهای مذهبی، مانند گذشته بخصوص در دوره صفویه، تابع سیاست های دولتی بودند و در برخی مواردگرایش
به دنیا پرستی در میان آنها دیده می شد. مناصب مذهبی غالباً موروثی بود و به دلیل ماهیت این نهاد در مقایسه
با سایر نهادهای وابسته به حکومت، پایگاه اجتماعی محکم تری داشتند و گا‌هی به عنوان رهبران محلی در برابر
اخا‌ذ‌ی‌های حکومت مقاومت می‌کردند.
در میان آنها، مجتهدین نفوذ زیادی داشتند، به طوری که گاه در نزاع میان شاه و مامور حکومتی نقش موثری ایفا
می‌کردند و عموماً پناهگاهی برای مظلومین به شمار می‌رفتند. درشهرهای بزرگ شیخ الاسلام بالاترین مقام
مذهبی بود. او و امام جمعه از سوی شاه منصوب می‌شدند. با توجه به این که کارگزاران مذهبی را شاه انتخاب
می‌کرد و تا حدی مردم نسبت به آنها بی‌اعتماد می‌شدند ولی به دلیل خودداری از پیوستن به مقامات حکومتی
در اعمال قدرت به مردم و حمایت از آنها مورد احترام بودند. دراین پژوهش تلاش شده است تا با استفاده از روش
توصیفی-تحلیلی به بررسی جایگاه روحانیت در دوره قاجار پرداخته شود.
واژگان کلیدی:
قاجار، روحانیت، مجتهد، شیخ الاسلام.
* کارشناس ارشدتاریخ ایران دوره اسلامی،
majidimaryam30@yahoo.com
