تاریخ روایی(روایت تاریخ)
چکیده
در ساختار قدرتِ ایران، نظام اقتصادی در شکلی نامستقل در ذیل حوزه سیاسی قرار داشت. این گزاره به صورت قانون نانوشته های بود تا حکومت های جدید به واسطه ی قدرتی که به زور به دست آورده بودند، این حق را برای خود قائل شوند تا در تمامی ساحت های زیستی جامعه دَخل و تصرف کنند. از این روی، حکومت های جدید به محض دستیابی به قدرت، در حوزه های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی تغییراتی جدید را با عُلقه و نظر خود ایجاد میکردند. حکومت مغولان در ایران از این قاعده مستثنا نبود. با ورود مغولان به ایران، ساختار اقتصادی همانند ادوار پیش، متأثر از شرایط جدید سیاسی قرار گرفت. با در نظر گرفتن نقش بازیگران جدید در عرصه ی اقتصادی، در این پژوهش در صددیم تا با رویکرد تاریخی و با تکیه بر منابع ادبی و تاریخی به این مسأله بپردازیم که، سیاست های مالیاتی مغولان چه تأثیری بر نظام اقتصادی ایران گذاشت؟ محدوده ی زمانی این نوشتار، از حملة مغولان به ایران (616 ه.ق) تا پایان حکومت ابوسعید ایلخانی (736 ه.ق) است. یافته های این پژوهش مبیّن این امر است که، هر چند بسیاری از مفاسد اقتصادی در جامعه ایران ریشه در حاکمیت های پیشامغول داشت اما تهاجم ویرانگر مغولان و عملکرد نامنسجم آنان، وضعیت نابسامان اقتصادی به ویژه فسادهای مالی در زمینه مالیات گیری را دوچندان کرد.
واژگان کلیدی: مغول، مفساد اقتصادی، مالیات، نظام مالیات گیری.
* دانش آموخته کارشناسی ارشد تاریخ ایران دوره اسلامی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.