چکیده:
با شروع دورهی قاجاریه در تاریخ ایران به واسطهی روابط خارجی گستردهی این سلسله با دول غربی و آشنایی
ایرانیان با جهان نو و شروع تجدد در کشور، معماری این دوره نیز دستخوش تحول گردید. این پژوهش با شیوهی
کتابخانهای-میدانی به بررسی تحولات معماری این دوره از تاریخ ایران پرداخته است. بر اساس یافتههای پژوهش
معماری قاجاریه اگرچه از معماری غرب تأثیر پذیرفت و مظاهری از تمدن جدید از قیبل میدان، خیابان، پارک، بناهای
دولتی و… را وارد ایران کرد امّا این معماری در برخورد با تمدن غرب روح سنتی خود را همچنان حفظ کرد. به طوری
که میتوان معماری این دوره که تحت عنوان “مکتب قاجار” یا “مکتب تهران” نامیده میشود را در ادامهی “مکتب
اصفهان” دانست. به طور کلی سه گونه معماری در این دوره قابل شناسایی است؛ معماری سنتی، التقاطی و
غربی. میتوان گفت در معماری قاجار هنوز برتری و تفوق با سبک شرقی است. از دیگر ویژگیهای شاخص
معماری این دوره افزایش خلاقیتهای فضایی است.
کلیدواژه:
قاجاریه، معماری، نهادهای تمدنی.
دانشجوی دکتری رشته تاریخ مرکز تحصیلات تکمیلی دانشگاه پیام نور تهران، *
استاد گروه تاریخ دانشگاه شهید بهشتی **
دانشیار ، گروه تاریخ دانشگاه پیام نور ***
دانشیار گروه معماری دانشگاه پیام نور تهران ****