تاریخ روایی(روایت تاریخ)
چکیده:
در ایران، محراب، یکی از مهم‌ترین بخش‌های یک بنای مذهبی محسوب می‌شود و نشان دهنده‌ی مهارت
هنرمندان سازنده‌ی آن است. در تاریخِ تزئینات معماری هنر اسلامی، همواره محراب‌ها چه به لحاظ شیوه‌ی
ساخت و چه از نظر نقش‌مایه‌ها و ارزش‌های خطی و خوشنویسی، بهترین و ارزشمندترین نمونه‌های موجود را در
خود جای داده‌‌اند. از میان شیوه‌ها و فنون به کار رفته در تزئین محراب‌ها، استفاده از کاشی‌های زرین‌فام، یکی از
دشوارترین و در عین حال زیباترین روش‌هاست. شاهکارهای به جای مانده از محراب‌های زرین‌فام، نشان‌دهنده‌ی
اوج به کارگیری تکنیک‌های تزئینی برای ساخت محراب‌هاست. محراب زرین‌فام امامزاده یحیی ورامین، بزرگترین و
یکی از شکوهمندترین محراب‌های زرین فام ایران است که متاسفانه داخل کشور نگهداری نمی‌شود و اطلاعات
اندکی از آن موجود است.
شاید به این دلیل است که تا کنون این شاهکار بی‌همتای هنر ایرانی به درستی معرفی نشده وکیفیت تصویری و
محتوایی آن مورد مطالعه و بازخوانی قرار نگرفته است.
هدف از این پژوهش، تحلیل مضمونی و بصری محراب امامزاده‌یحیی ورامین به عنوان بزرگترین محراب زرین‌فام ایران
و یکی از شاهکارهای محراب‌سازی عصر ایلخانی است.
نتایج تحقیق، اطلاعات درخور توجهی از وضعیت صنعت کاشی و لعاب زرین‌فام در عصر ایلخانی، نام سازنده، سال
تولید و کیفیت تصویری و مضمونی بزرگترین محراب زرین‌فام ایران در اختیار می‌گذارد.
واژگان کلیدی:
هنر ایران، عصر ایلخانی، محراب، زرین‌فام، امامزاده‌یحیی ورامین.
، farrokhfar@neyshabur.ac.ir نویسنده مسئول. استادیار دانشکده هنر، دانشگاه نیشابور *
– m.zohdi.86@gmail.com کارشناس ارشد پژوهش هنر**