تاریخ روایی(روایت تاریخ)
معرفی مختصر مرکز مطالعات فرهنگی نسخ خطی دانشگاه هامبورگ
این مرکز از سال 2012 با هدف ایجاد یک محیط بین المللی برای مطالعۀ همه نسخه های خطی جهان با تنوع غنی فرهنگ ها و فراتر از قواعد خشک دانشگاهی و مرزهای سنتی زمان و مکان تاسیس شده است. در این مرکز حدود 200 پژوهشگر ارشد با موضوعات پژوهشی بسیاری در حوزۀ علوم انسانی با پشتیبانی بودجه مالی بنیاد د. اف. گ آلمان مشغول فعالیت هستند. این مرکز از نظر امکانات تحقیقاتی دارای یک آزمایشگاه نمایه سازی، یک دانشکده تحصیلات تکمیلی تخصصی در مقاطع کارشناسی ارشد و دکترا و همچنین مجری ویژه برنامه های تابستانی و زمستانی همسو با موضوعات مطالعات نسخ خطی است.
علاوه بر این، مرکز مطالعات فرهنگی نسخ خطی دانشگاه هامبورگ با همکاری شرکای مختلف منطقه ای و بین المللی برای حمایت و شروع پروژه های مربوط به مطالعه و حفاظت از آثار مکتوب در آسیا و آفریقا بخش” آفرینش های مکتوب به عنوان میراث فرهنگی” را ایجاد کرده است و همین امر منجر به ایجاد دفاتر شعبه در باماکو پایتخت مالی وکاتماندو پایتخت نپال شد.
مرکز مطالعات فرهنگی نسخ خطی دانشگاه هامبورگ، برای تسهیل بیشتر پژوهشگران در مطالعه آفرینش های مکتوب و فرهنگ های دستنویس، کارگاه ها و سخنرانی های مختلفی ترتیب می دهد و همچنین طیف گسترده‌ای از انتشارات به صورت کتاب، مجله، مقالات و کتابچه های راهنما منتشر می‌کند.
یکی از فعالیت‌های اخیر مرکز مطالعات فرهنگی نسخ خطی دانشگاه هامبورگ، کارگاه بین المللی تاریخ، هنر و حماسه در حوزه نسخ خطی مصور فارسی و لاتین قرون وسطی از 19 تا 22 ژانویه 2021
هر روز به مدت دو ساعت بصورت آنلاین برگزار شد که اینجانب سید حسین حسینی صدیق و خانم دکتر الهام ملک زاده و با میانگین جمعیت هفتاد نفره هر روزه حضار در آن شرکت نموده و شرح برنامۀ این رخداد علمی عبارت بود از:
*سه شنبه/ 19ژانویه2021/ ساعت 14 تا 16 به وقت محلی آلمان/ ریاست جلسه اول با آقای پاول بینسکی استاد برجسته تاریخ هنر قرون وسطایی از دانشگاه کمبریج بود و همچنین به مدت پنج دقیقه خوشآمدگویی توسط مدیر بخش مطالعات فرهنگی نسخ خطی دانشگاه هامبورگ آقای میشائیل فردریش انجام شد.
- نخستین سخنران این جلسه خانم آنه هدمان از دانشگاه کانزاس آمریکا با عنوان” ارائۀ گذشته: ترجمۀ بصری تواریخ بزرگ فرانسه” بود.
- دومین سخنران اِلیکا پالِنزونا دلیلی از دانشگاه زوریخ کشور سوییس با عنوان ” نقاط عطف در تصاویر نگارستان” بود.
- آخرین سخنران روز نخست پروفسور چارلز ملویل از دانشگاه کمبریج با عنوان الیوت 19 در کتابخانه بودلیان و یک دیدگاه محلی از بابُر.
و در پایان روز اول، از ساعت 15:20 تا 16 به بحث و پرسش و پاسخ گذشت.
**چهارشنبه/20 ژانویه 2021/ ساعت 14 تا 16 به وقت محلی آلمان/ ریاست جلسه روز دوم این کارگاه بین المللی با آقای کیث باسبی استاد بازنشسته کرسی فرانسه قرون وسطی از مادیسن- ویسکانسین آمریکا و خوشآمدگویی پروفسور چارلز ملویل از کمبریج بود.
1.سخنران نخست روز دوم خانم امینه فتواچی از بوستون آمریکا با موضوع ” تاریخ به عنوان حماسه: نگاهی مقایسه ای به حاکم ایده آل در تاریخ عثمانی و مغول”.
- دومین سخنران خانم آذین حقایق از تهران با عنوان ” تمثال پادشاهان صفوی در تقویم تصویری عثمانی و مغول”.
- سومین سخنران خانم سرپیل باغچی از آنکارا با موضوع”اسکندر نامه به عنوان یک متن تاریخی برای محمد دوم: نسخه مارسیانا”.
و در پایان روز دوم نیز، از ساعت 15:20 تا 16 به پرسش و پاسخ و بحث گذشت.
*** جمعه/ 22 ژانویه 2021/ ساعت 16 تا 18 به وقت محلی آلمان/ ریاست جلسه روز سوم با خانم کریستینه گرابر از شهر آن آربر ایالت میشیگان و پیام خوشآمد گویی پروفسور چارلز ملویل بود.
- سخنران نخست روز سوم خانم لورا کلیور از لندن با عنوان” نسخه خطی شماره 96 کالج ایتون و تاریخ سازی در انگلستان قرن سیزدهم”.
- دومین سخنران خانم رُزآلیند براون گرانت از لیدز با عنوان “ریش چند نمادین: شمایل نگاری، ایدئولوژی و مردانگی در کار استاد واورین”. (شاتلان دو کوسی و فلورانس دو رم)
- سومین سخنران خانم جوآن هالیدی از آوستین آمریکا با موضوع ” قرائت انجیل به عنوان تاریخ”.
و در پایان روز سوم، از ساعت 17:20 تا 18 به بحث و پرسش و پاسخ گذشت و این رویداد علمی با سپاسگزاری از شرکت کنندگان توسط مدیریت اجرایی آن خاتمه یافت.
شایان ذکر است که سخنرانی های ارائه شده در این وبینار نوآوری داشته و در عرصۀ مطالعات نسخ خطی مصور فارسی، لاتینی، عثمانی و مغولی بسیار سودمند ارزیابی می شوند. از جملۀ این سخنرانی ها، می توان به مقالۀ پروفسور چارلز ملویل این استاد بازنشستۀ دانشگاه کمبریج اشاره کرد با عنوان ” الیوت 19 در کتابخانه بودلیان و یک دیدگاه محلی از بابُر” که برداشتی از سخنان وی در زیر می آید:
بابر (درگذشته 1530)، از نوادگان چنگیزخان و تیمور و بنيانگذار امپراتوری تيموری- مغول در هندوستان بود، از خود زندگی نامۀ شخصی و خاطرات شگفت انگیزی را به زبان ترکی جغتایی به جا گذاشت با اینکه زبان دربار فارسی بود. در نوامبر 1589 ترجمه فارسی از بابرنامه به نوه او، اکبر بزرگ (حدود 1556–1605) که چهار نسخه مصور با شکوه را سفارش داده بود، ارائه شد. البته آثار دیگری از این نسخه باقی مانده است که یک نسخه کامل و بدون تاریخ آن که مشخصاً از کارگاه سلطنتی اکبر نیست، به نام الیوت 19 در آکسفورد است که دارای 27 نقاشی به سبک محلی مشهور در اوایل قرن هفدهم است.
* عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی