تاریخ روایی(روایت تاریخ)
سال 1290 هـ.ق برای ناصرالدین شاه یک سال استثنائی بود، زیرا در این سال وی برای اولین بار به فرنگستان سفر کرد، او اولین پادشاه ایرانی از یک کشور مسلمان بود که به فرنگ سفر می‌کرد. این سفر بنا به تشویق و فراهم آوردن شرایط از سوی میرزا حسین خان سپهسالار انجام گرفت، زمانی که 26 سال از سلطنت او می‌گذشت و 43 ساله بود. خاطرات این سفر را ناصرالدین شاه با دستخط خود روز به روز و با تفصیل به رشته تحریر درآورده که در سال 1377 توسط اینجانب به زیور طبع آراسته شد، البته با ضمائم و اسناد مربوط و…..، خاطرات این سفر 161 روزه از 21 صفر سال 1290 در تهران هنگام عصر آغاز و در دوم شعبان همان سال که به تهران ورود و به تخت مرمر به سلام می‌نشیند پایان می‌یابد.[1] البته خاطره خود از سوم شعبان را هم در انتهای سفرنامه آورده است، چون در این روز تشییع جنازه مادرش مهد علیا برگزار شده است.
[1] – روزنامه خاطرات ناصرالدين شاه در سفر اول فرنگستان, به کوشش فاطمه قاضیها، تهران، سازمان اسناد ملي ايران, 1377ش.601 ص