تاریخ روایی(روایت تاریخ)
چکیده
اتصال به خلیج فارس، واقع شدن بر سر راههای تجاری و ارتباطی ایران، عراق، عربستان و شام، بافت جمعیتی و مذهبی بصره و همچنین پیدایش نفت و بدست گرفتن حکومت مرکزی بصره بوسیله ایران و عثمانی و سپس استقلال عراق و تحولات پس از آن و بسیاری از موارد دیگر از جمله دلایلی هستند که باعث افزایش اهمیت بندر بصره در دوران حاضر شده است. تلاش دولت بریتانیا برای بدست گرفتن حکومت مرکزی نیز ناشی از اهمیت بسیار بصره بوده است.
تلاش‌های بریتانیا برای تصرف بندربصره که در این جهت از حمایت شیخ خزعل برای پیشبرد این هدف استفاده نمود، نیز فصل پرماجرایی از تاریخ بصره بشمار می رود. بریتانیا با حمایت شیخ خزعل موفق به تصرف این بندر شد. انگلیس در قبال این حمایت شیخ خزعل به وی وعده‌ی فرمانداری این بندر را داد ولی پس رسیدن به هدف مهم خود از عملیاتی کردن این وعده‌ها امتناع کرد. پس از این کار انگلیس، شیخ خزعل شخصأ به دنبال عملیاتی کردن رویای خود، یعنی بدست گرفتن قدرت در بندر بصره رفت. شیخ خزعل و فرزندانش نیز براساس وعده های بریتانیا مدعی حاکمیت بر بندربصره شدند.
پژوهش حاضر درصدد آن است که، به بررسی چگونگی اشغال بندربصره توسط انگلیس و نقش شیخ خزعل در اشغال این بندر توسط این دولت و همچنین ادعای حاکمیت شیخ خزعل و فرزندانش بر بندربصره بپردازد. در این پژوهش سعی می‌شود که، از روش توصیفی-تحلیلی و با تکیه بر اسناد منتشر نشده به بررسی چگونگی ادعای حاکمیت شیخ خزعل و فرزندانش بر بندربصره پرداخته شود.
واژه های کلیدی: بندربصره، انگلیس، شیخ خزعل و فرزندانش، ادعای حاکمیت.
*دانشجوی دکترای تاریخ ایران اسلامی، دانشگاه الزهرا تهران.